قره آتلو/ قارا آتلو/Qara Atlu
قراتلو یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سراجوی شمالی بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع شده‌است. و براساس سرشماری مرکزآمار ایران در سال 1390،جمعیت آن 981نفر ودارای 300خانوار بوده‌است(سایت جاذبه های مراغه، فارابی).
قره آتلو در 16 کیلوتری شرق مراغه و در وضعیت طبیعی و کوهستانی قرار دارد و عمده محصولات آن غلات، حبوبات و... است(یونس مروارید).
مختصات جغرافیای روستای قره آتلو
روستای قره آتلو در 37 درجه و 29 دقیقه عرض شمال و 46 درجه 25 دقیقه طول شرقی از نصف النهار مبدا گرینویچ لندن قرار دارد.
روستای قره آتلو در فاصله بین روستاهای ینگجه و روستای کرده ده(کؤرد ده) قرار دارد. روستایی سر سبز میان باغ های سیب که سیب این منطقه از شهرت خاصی بر خوردار است.
اتیمولوژی روستای قره آتلو
قره(Qara)
قارا: قره، سیاه، مشکی،سیاه پوست، خشکی مقابل دریا(لغت نامه آذربایجانی به فارسی بهزادی).
قارا: سیاه، و در ترکیبات معانی دیگری یافته است مانند قارا چمن به معنی دشت وسیع(چمن زار وسیع)(لغت نامه دیل دنیز، اسماعیل هادی).
قارا: در فرهنگ لغت ها
شاهمرسی، ارک و... نیز به همین معانی را دارد.
آت(At)
آت: اسب.(آذربایجانی فارسی بهزادی).
آت: اسب از کلمات قدیم ترکی آمده است و قبل از آن کلمه یونت(Yunt) به کار می رفته است(دیل دنیز، اسماعیل هادی).
آت به نظر می رسد دلیل نام گذاری این حیوان به آت ریشه در کلمه آتلماق به معنی پریدن است از آنجایی که اسب موقع رفت حالت پریدن به خود می گیرد به همین دلیل نام حیوان را آت(ریشه آتلماق) گذاشتند.
آت در فرهنگ شفاهی آذربایجان بخصوص در آتابابا سؤزلری زیاد به کار می رود: آتی اودوزوب چولونا گووه نیر(اسب را باخته به جل او مینازد)، آتی ایتیریب نوختاسینی آختاریر و...
قره در فرهنگ لغت معین: (قَ رَ) [ تر. ] (ص .) سیاه .
فرهنگ لغت عمید: صفت ترکی به معنی [qare] سیاه.
قره آتلو در فرهنگ لغت دهخدا: قره آتلو[ ق َ رَ ] (اِخ ) دهی از دهستان سراجو از بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع در 16500 گزی شمال خاوری راه ارابه رو مراغه به قره آغاج . موقع جغرافیایی آن کوهستانی و هوای آن معتدل است . سکنه آن 434تن . آب آن از رودخانه مردق و محصولات آن غلات و نخود. شغل اهالی زراعت و صنایع دستی اهالی جاجیم بافی است . راه مالرو دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 4).
نتیجه
قره آتلو: اسب سیاه رنگ یا به تعبیر دیگر اسب بزرگ. به نظر می رسد قارا آتلو شاید نام ایل محلی بوده(مثل ایل قارا پاپاق) و یا مردم منطقه به کار اسب مشغول بودند از آنجا که در منطقه مراغه ما با اسامی چون: قاطرگوتورن(حیوان قاطر)، اوزون اوبا، قشلاق، اوخچو، قره اتلو و... همگی اسامی مرتبط با کوچ هستند پس به نظر می رسد نام قره آتلو نیز به معنی اسب بوده است و مردم این روستا به کار اسب مشغول بودند.
سعید ستارنژاد دانش آموخته کارشناسی باستانشناسی از دانشگاه سراسری محقق اردبیل
09148289512
saeidsattarnejad@yahoo.com
