روستای چکان
چکان یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی است که در دهستان سراجوی شمالی بخش مرکزی شهرستان مراغه واقع شده‌است. و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1390، جمعیت آن 1120 نفر ودارای 302خانوار بوده‌است.
موقعیت و تاریخچه
روستای چکان با مختصات جغرافیایی 46 درجه و 19 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 21 دقیقه عرض شمالی، در 5 کیلومتری جنوب شرقی مراغه قرار دارد. این روستا از جنوب شرقی به تپه الش محدود می‌شود. ارتفاع این روستا از سطح دریا 1560 متر است و در دره استقرار یافته است. روستای چکان اقلیمی کوهستانی دارد و آب و هوای آن در بهار و تابستان معتدل و مطبوع و در زمستان سرد است.
بررسی‌های میدانی و شواهد موجود نشان می‌دهد که روستای چکان از قدمت و پیشینة غنی تاریخی برخوردار است. در روستا امامزاده‌ای وجود دارد که قدمت آن به دورة ایلخانیان می‌رسد.
مردم روستای چکان به زبان آذری سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
مردم این روستا عمدتاً به فعالیت‌های زراعی و دامداری اشتغال دارند و برخی نیز در بخش خدمات و تولید صنایع دستی فعالیت می‌کنند. محصولات عمدة زراعی روستا مشتمل بر گندم و جو است و محصولات دامی روستا شامل فرآورده‌های لبنی، گوشت و پشم است. گردو، بادام، فندق، زردآلو، گوجه سبز و سیب، مهم‌ترین محصولات باغی روستا محسوب می‌شوند. صنایع دستی روستا شامل بافت قالی، گلیم و حوله می‌باشد، که علاوه بر مصرف خانوارهای روستایی در بازارهای محلی نیز عرضه می‌شود.
روستای چکان در یک محدوده کوهستانی و در دره استقرار یافته و دارای بافت مسکونی متمرکز است. معماری خانه‌های روستاییان تحت تأثیر شرایط اقلیمی، نوع معیشت و فعالیت‌های اقتصادی افراد شکل گرفته و فضایابی شده‌اند.
در طراحی و ساخت خانه‌ها علاوه بر اتاق، مطبخ، سرویس بهداشتی و سایر فضاهای مشترک، محلی برای نگهداری غلات و حبوبات و انبار علوفه و مکانی برای نگهداری ابزارآلات کشاورزی در نظر گرفته شده است.
مصالح به کار رفته در ساختمان‌های قدیمی روستا شامل، تیرهای چوبی، سنگ، خشت و گل می‌باشد. امروزه برای ساخت خانه‌های جدید از مصالحی مانند آهن، سیمان، بتن، گچ و مانند آن استفاده می‌شود.
جاذبه‌های گردشگری
روستای چکان در دره‌ای خوش آب و هوا و در دامنة جنوبی کوهستان سر به فلک کشیده و باشکوه سهند استقرار یافته است. وجود درختان بلند قامت گردو، بادام، فندق و باغ‌های میوه و طبیعت بکر با چشمه‌ساران و آبشارهای زیبا، این روستا را در شمار یکی از دیدنی‌ترین روستاهای آذربایجان شرقی قرار داده است.
هوای پاک و سالم، مراتع غنی و حاصلخیز و مزارع سرسبز به ویژه در بهار و تابستان هر انسانی را به ذوق می‌آورد. شیرین بیان، آویشن، مرزة کوهی، پونه و گون که از جمله گیاهان دارویی هستند، در اطراف روستا به وفور یافت می‌شوند. یکی از بلندترین کوه‌های آذربایجان و مهم‌ترین کوه آتشفشانی خاموش ایران کوهستان سهند است. ارتفاعات قلل سهند از 3200 متر بیشتر است و روستا چکان که در دامنه سهند قرار دارد محل مناسبی برای صعود به این قله‌هاست.
دره‌های خوش آب و هوای سهند با مراتع سرسبز و حاصلخیز، چمنزارها و گل‌های وحشی زیبا به ویژه در بهار و تابستان گردشگران زیادی را پذیرا می‌شود. این کوهستان و دره‌های زیبای آن در بهار به گلزاری بی‌بدیل تبدیل می‌شود.
آبشار خروشان و زیبای گور داغ که از کوه سهند به دره چکان سرازیر می‌شود از دیگر جاذبه‌های روستای چکان است.
از جاذبه‌های تاریخی و ارزشمند روستا می‌توان به امام‌زاده ابراهیم، که قدمت آن به دورة ایلخانیان می‌رسد و همچنین پل قدیمی راه‌آهن که قدمتی 100 ساله دارد، اشاره کرد.
از جمله آیین‌ها و مراسمی که در میان مردم روستای چکان اهمیت فراوانی دارد می‌توان به برگزاری مراسم چهارشنبه سوری، مراسم عید نوروز، عید فطر، عید قربان، میلاد پیامبر (ص)، عروسی‌های محلی و عزاداری و نوحه‌سرایی در ایام تاسوعا و عاشورا و اربعین اشاره کرد.
پوشاک مردان روستا تفاوت چندانی با لباس سایر نقاط روستایی آذربایجان ندارد. آن‌ها از کت، شلوار، پیراهن، جلیقه و کلاه استفاده می‌کنند.
زنان روستای چکان نیز از لباس‌های رایج در شهرها استفاده می‌نمایند و لباس محلی خاصی ندارند.
مهم‌ترین سوغات این روستا شامل انواع خشکبار، انگور و آلوچه، گلیم و حوله می‌باشد.
صنایع دستی این روستا شامل گلیم، قالی و حوله است.
از انواع غذاهای محلی رایج در این روستا می‌توان به آبگوشت، کباب و انواع آش اشاره کرد.
دسترسی: روستای چکان از طریق شهرستان مراغه و با طی 5 کیلومتر جاده آسفالت قابل دسترسی است.
